เมื่อไม่นานมานี้ "สวนดุสิตโพล" จัดทำดัชนีการเมืองไทย โดยมีตัวชี้วัดรวม 25 ประเด็น ซึ่งเป็น ตัวชี้วัดที่จะบอกได้ว่าการเมืองไทยดีขึ้น แย่ลงหรือเหมือนเดิมในแต่ละเดือน โดยเปรียบเทียบเดือนต่อเดือน จากคะแนนเต็ม 10 และหาค่าเฉลี่ย ภาพรวมของการเมืองไทยออกมา โดยประเด็นที่น่าสนใจอยู่ที่ข้อสุดท้ายคือการแก้ปัญหาคอร์รัปชั่น ได้ 4.46 จาก 4.61 คะแนน ซึ่งเทียบกับเมื่อเดือนมกราคม

ซึ่งการคอร์รัปชั่นเป็นปัญหาใหญ่ของการพัฒนาประเทศ รวมถึงเป็นการ ทรยศต่อความไว้วางใจสาธารณะ เพราะว่าเป็นการแสวงหาผลประโยชน์ส่วนตัว คอร์รัปชั่นในภาครัฐมีอยู่ทั่วโลกและเป็นตัวจำกัดความสามารถของระบบบริหารในหลายประเทศ คอร์รัปชั่นโดยวิธีติดสินบนและใช้ความสัมพันธ์ส่วนตัว ซึ่งเป็นแบบแผนที่ทำกันทั่วไปและเป็นที่รู้กันว่าเป็นรูปแบบหนึ่งที่ทำ ให้ข้าราชการทำงาน

ทีดีอาร์ไอ (TDRI) ร่วมสนับสนุนการป้องกันและปราบปรามการทุจริตคอร์รัปชั่นของชาติ โดยได้รับมอบหมาย จากสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) ดำเนินโครงการจัดทำแผนยุทธ-ศาสตร์ชาติว่าด้วยการป้องกันและปราบ ปรามการทุจริต ระยะที่ 2 (พ.ศ.2556-2560) แผนยุทธศาสตร์สำนักงาน ป.ป.ช. และแผนปฏิบัติการสำนักงาน ป.ป.ช. โดย มุ่งเน้นการขับเคลื่อนแผนยุทธศาสตร์ ชาติฯ ให้เกิดการนำไปปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรม เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการแก้ปัญหาการทุจริตคอร์รัปชั่นของประเทศ พร้อมทั้งการประชาสัมพันธ์ที่เหมาะสม กับแต่ละกลุ่มเป้าหมาย รวมถึงการนำเสนอกรณีศึกษาให้ประชาชนและสังคม ทราบกระบวนการการทุจริตคอร์รัปชั่น ตั้งแต่ต้นทางจนถึงปลายทางในสาขาสำคัญและเป็นประเด็นที่อยู่ในความสนใจของสังคม

ดร.ณรงค์ ป้อมหลักทอง ในฐานะหัวหน้าโครงการจัดทำแผนยุทธ-ศาสตร์ชาติว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต ระยะที่ 2 เปิดเผยว่า การจัดทำแผนยุทธศาสตร์ชาติฯ ระยะที่ 2 นี้ เป็นการดำเนินการต่อเนื่อง จากแผนยุทธศาสตร์ชาติ ระยะที่ 1 (พ.ศ.2551-2555) ซึ่งประกอบด้วย 4 ยุทธศาสตร์หลัก คือ ยุทธศาสตร์ที่ 1 ปลูกจิตสํานึก ค่านิยม คุณธรรม จริยธรรม และสร้างวินัยแก่ทุกภาคส่วน ยุทธ-ศาสตร์ที่ 2 รวมพลังแผ่นดินป้องกันและปราบปรามการทุจริต ยุทธศาสตร์ที่ 3 เสริมสร้างความแข็งแกร่งแก่หน่วย งานที่ต่อต้านการทุจริต และยุทธศาสตร์ที่ 4 สร้างบุคลากรมืออาชีพป้องกันและปราบ ปรามการทุจริต โดยการขับเคลื่อนแผนยุทธศาสตร์ชาติฯ

สำหรับช่วงครึ่งแรก เกิดปัญหาและอุปสรรคที่สำคัญ ได้แก่ ภาคประชาชนมีส่วนร่วมน้อยในประเด็นผลประโยชน์สาธารณะ ขาดความต่อเนื่องในการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ชาติฯ ของสำนัก งาน ป.ป.ช. ด้านทรัพยากรของสำนักงาน ป.ป.ช. (บุคลากรและงบประมาณ) ไม่เพียงพอในการสนับสนุนการขับเคลื่อนแผนยุทธ-ศาสตร์ชาติฯ การขาดบูรณาการในการทำงานระหว่างหน่วยงานภาคีเครือข่าย ประ- ชาชนบางกลุ่มในสังคมไทยเพิกเฉยและ/หรือ ให้การยอมรับต่อการทุจริตคอร์รัปชั่น และภาคการเมืองขาดความจริงใจในการร่วมกันแก้ไขปัญหา

ดังนั้น ในการจัดทำแผนยุทธศาสตร์ชาติฯ ระยะที่ 2 จึงต้องการมุ่งเน้นการประสานความร่วมมือ ในการขับเคลื่อนแผน ระหว่างองค์กรตามรัฐธรรมนูญทั้ง 7 องค์กร องค์กรฝ่ายบริหาร ฝ่ายนิติบัญญัติ ฝ่ายตุลากร และครอบคลุมทุกภาคส่วน ด้านการเผยแพร่/ประชาสัมพันธ์ผ่านสื่อ การให้การศึกษา และการเข้ามามีส่วนร่วมของ ภาคเอกชน เพื่อให้ทุกภาคส่วนได้มีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาการทุจริตคอร์รัปชั่น อย่างเป็นระบบและสอดคล้องกัน และมีการประเมินผลความพึงพอใจ

สำหรับแต่ ละกลุ่มที่เข้ามามีส่วนร่วม ทั้งยังมีการกำหนด Flagship ที่แสดงถึงกระบวนการ การทุจริตคอร์รัปชั่นในสาขาต่างๆ เพื่อให้ประชาชนรับรู้ เข้าใจมูลเหตุของปัญหาและตระหนักถึงผลเสียของการทุจริตคอร์รัปชั่น และผลักดันให้องค์กรอิสระ ภาคีเครือข่ายและภาครัฐจริงจังในการแก้ไขปัญหา รวมถึงการดำเนินการภายใต้กรอบ ทางด้านจริยธรรม ความซื่อตรง และกรอบ ทางด้านกฎหมายในกระบวนการทุจริตระหว่างสาขาต่างๆ ที่ทำการศึกษา ตัวอย่างเช่น กรณีศึกษาด้านทรัพยากรธรรมชาติ ด้าน การศึกษา และด้านแรงงาน เป็นต้น

ในส่วนของแผนยุทธศาสตร์สำนัก งาน ป.ป.ช. และแผนปฏิบัติการสำนักงาน ป.ป.ช. นั้น ส่วนสำคัญคือ การมุ่งเน้นให้มีการจัดทำฐานข้อมูลอย่างเป็นระบบ การพัฒนาความเป็นมืออาชีพของบุคลากร การช่วยเหลือผู้ร้องเรียน รวมถึงการประชา- สัมพันธ์เพื่อการเข้ามามีส่วนร่วมของประ- ชาชน โดยทำให้ภาคีเครือข่ายเกิดความรู้สึกภาคภูมิใจที่ได้เป็นส่วนหนึ่งในการร่วมต่อต้านการทุจริตคอร์รัปชั่น ทั้งนี้ เพื่อก่อให้เกิดความตระหนักถึงปัญหาการทุจริตคอร์รัปชั่นและความร่วมมือกันในการต่อต้านการทุจริตคอร์รัปชั่นอย่างยั่งยืน

นายบรรเจิด สิงคะเนติ กล่าวว่า ปัญหาใหญ่อาจจะไม่ได้อยู่ที่ยุทธศาสตร์ แต่อยู่ที่การนำไปใช้ นำไปปฏิบัติ ตนคิด ว่าน่าจะเปลี่ยนหลักเกณฑ์ เพราะหากใช้ ป.ป.ช.เป็นกลไกหลักในการปราบปรามการทุจริต ตนคิดว่ามันไม่มีอนาคต แต่จะทำอย่างไรให้กระบวนการตรวจสอบเริ่ม ต้นได้ง่าย จะทำอย่างไรให้เริ่มทันทีที่มีข้อมูลเข้ามา จะได้ไม่ต้องเข้าคิวรอ เพราะการตรวจสอบการทุจริต ใช้เวลามากกว่า ป.ป.ช.จะชี้มูล คดีถึงศาล ใช้เวลามาก ส่วนจะทำอย่างไร จะมีการแก้กฎหมายหรือไม่ อย่างไร คงต้องไปหารืออีกครั้ง

"ถ้าดูจากที่มีองค์กรอิสระ 6-7 องค์กร ถ้าพบว่ามีทุจริตส่งมายัง ป.ป.ช. ก็ต้องเข้าคิวรออีก ผมจึงเสนอว่ามันจะ มีฟาสต์แทร็กได้หรือไม่ จะสร้างกระบวน การอย่างไร ให้ไม่ต้องเข้าคิวรอ" นายบรรเจิดกล่าว

นายบรรเจิดกล่าวว่า ส่วนเรื่องเชิง ป้องกันการทุจริต ตนคิดว่ามี 2 ประเด็นสำคัญ อย่างกรณีคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) เป็นไปได้หรือไม่ที่จะมา ร่วมกันวางหลักเกณฑ์ กรณีอย่างไรถึงเรียกว่าสัญญาว่าจะให้ เช่น นโยบายของ พรรคการเมืองที่จะนำไปสู่การผิดวินัยการเงินการคลัง หรือบางเรื่องไปจับปลาย ทางไม่มีอนาคต เช่น เรื่องงบประมาณที่ลงไปสู่ท้องถิ่น มีงบ 2 ก้อน งบอุด หนุนทั่วไป กับงบอุดหนุนเฉพาะกิจ ก้อนหลังไปถึงปลายทางแค่ 30% แล้วปีหนึ่งๆ มีถึง 1 แสนล้านบาท ทำไมเราไม่ไปดูตรงนี้ สุดท้ายคือถ้าเราไม่ดึงประชาชนเข้ามาร่วมด้วย ก็ไม่มีอนาคตแน่นอน

นอกจากนี้ นายอุทิศ ขาวเธียร กล่าวไว้น่าสนใจว่า "นานาชาติถือว่าการทุจริตประพฤติมิชอบเป็นอาชญา-กรรมแล้ว แค่การประพฤติมิชอบเอง นะครับ การทุจริตจึงเป็นอาญชากรรม-ข้ามชาติ ดังนั้นบทบาท ป.ป.ช.ภาครัฐ ภาคเอกชน ต้องรับเข้ามาแล้ว เพราะมันจะเป็นกติกาสากล ว่าสิ่งเหล่านี้เป็นอันตรายให้เกิดขึ้นไม่ได้"