"พระ ณ สยาม" นำผู้อ่านเยือน ยังพิพิธภัณฑ์วังวรดิศ บนถนนหลานหลวง ศึกษาเรื่องราวแห่งประวัติศาสตร์ชาติไทยไปพร้อมๆ กับการพูดคุยกับทายาทคนสำคัญอย่าง ม.ล.ปนัดดา ดิศกุล รองปลัดกระทรวงมหาดไทย เชื่อว่าคงทำให้ใครต่อใครได้รู้จักเรื่องราวครั้งอดีตรวมถึงเรื่องราวความเป็นมาเป็นไปของท่านนี้ได้ดียิ่งขึ้น ฉบับนี้เป็นตอนจบแห่งเรื่องราวทั้งหมดหลังจากที่เราได้ใช้เวลาสนทนานานกว่าชั่วโมงพร้อมๆ กับการเก็บภาพแห่งความประทับใจเพื่อนำเสนอสู่สาย ตาผู้อ่าน ฉบับที่แล้วเราจบลงตรงประเด็นคำถามกรณีเกิดเหตุการณ์ความวุ่นวายในบ้านเมืองในฐานะข้าราชการประจำกระทรวงมหาดไทยกับความรู้สึกลึกๆ ที่ตอบอย่างไม่อิด ออดว่าไม่สบายใจ
ส่วนการจะขจัดความเครียดต่อปัญหา ที่เกิดขึ้นกับการเดินทางไปปฏิบัติธรรมยังสถานที่ต่างๆ นั้น รองปลัดฯบอกว่าตน ยังไม่ถึงขั้นดังกล่าวเหมือนกับเพื่อนๆ ที่สามารถสละเวลาเดินทางไปปฏิบัติธรรมยังสถานที่ต่างๆ "ต้องยอมรับว่าผมยังไม่ถึงขั้นจะไปถือศีลภาวนาอย่างที่เพื่อนผมบางคนเขาทำ เห็นว่าไปมาหลายพื้นที่ทั้งขึ้นเหนือไปอีสานตามวัดวาอารามที่มีชื่อเสียง ผมเองค่อนข้างจะผูกติดอยู่กับงานที่ ตนเองทำซะมาก ฉะนั้นถ้าไปเช่นนั้นได้ก็แสดงว่าเราต้องห่างไกลจากงานเราไปพอ สมควร" ทุกวันนี้ถ้าพอมีเวลาก็จะเข้าห้องพระที่บ้านเข้าไปกราบสักการะถือความเป็นสิริมงคล แล้วก็เพื่อให้เกิดกำลัง ใจในการทำงานและในการดำเนินชีวิตต่อไป ส่วนประเด็นเรื่องการสะสมหรือมีพระที่นับถือเป็นพิเศษนั้น ผมไม่ค่อยมี ความรู้ในเรื่องเหล่านี้ ใครมาชมที่วังวรดิศ ผมได้แต่นำชม บางคนยังมาบอกด้วยซ้ำว่านี่พระรุ่นนั้นรุ่นนี้กลายเป็นต้องมา บอกกับวิทยากร เพราะเขารู้มากกว่า
ไหนๆ ก็สนทนากันเรื่องของวัตถุมงคลแล้ว อดไม่ได้ที่จะซักถามต่อในประเด็น นี้ว่าเคยได้รับอะไรเป็นกรณีพิเศษจากคุณ พ่อบ้างไหม เรื่องนี้ ม.ล.ปนัดดาบอกกับเรา ว่าไม่มี แต่สิ่งที่พ่อได้ให้ไว้เป็นความทรงจำ ครั้งสุดท้ายก็คือเป็นข้อความจากลายมือของพ่อ "ตอนนั้นไม่ใช่เป็นช่วงเวลาที่ท่าน เจ็บป่วยแล้วก็จากไป แต่เป็นการให้เมื่อตอนที่ผมได้ทุนของกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯไปศึกษาต่อที่กรุงวอชิงตันดีซี แต่กลับกลายเป็นหลักฐานที่ผมยังคงรักษาไว้ ทั้งที่เป็นแค่กระดาษโน้ตสั้นๆ เขียนว่า "ที่จะเรียกได้ว่าเป็นคนดีนั้น พึงจะต้องกระทำอะไรบ้าง" เป็นลายมือของคุณพ่อที่ให้ข้อคิด ว่าต้องรำลึกถึงพระคุณครูบาอาจารย์ ผู้มีพระคุณ แล้วก็บิดามารดา ก่อนนอนต้องสวดมนต์แล้วก็สำรวจความถูกต้อง ความไม่ถูกต้องที่ผ่านพ้นไปในแต่ละวันว่าอะไรมันเกิดขึ้น บ้างในวันนั้นๆ เผื่อเราจะได้ปรับปรุงแก้ไข ท่านคงให้ไว้เพราะท่านคิดว่าผมจะต้องไปอยู่ต่างประเทศ ท่านก็คงอยากจะให้อะไรที่เป็นเพื่อนเราไป ซึ่งก็จริงเพราะการอยู่ในต่างประเทศมันห่างไกลบ้าน ผมจำได้ว่าผมเอากระดาษโน้ตเล็กๆ ที่พ่อเขียนขึ้นมาเปิดดูบ่อยๆ จนเดี๋ยวนี้แม้คุณพ่อ จะจากไปเข้าปีที่ 11 แล้วแต่ผมยังคงรักษา ไว้ เพราะผมมีความรู้สึกว่ามันเป็นความทรง จำสำคัญครั้งหนึ่งที่พ่ออยากจะสอนเรา"
แม้จะสนทนากว่าชั่วโมงกับเรื่องราว ต่างๆ ที่เกิดขึ้นในชีวิตและวังวรดิศ แต่ดูเหมือนว่าสายธารแห่งการพูดคุยยังคงหลั่งไหลมาอย่างต่อเนื่อง ตอนหนึ่งของการสนทนาเรายังได้ทราบว่าอายุราชการ ของท่านเหลืออยู่ประมาณ 3 ปีเศษ ขณะ เดียวท่านยังได้กรุณาเล่าถึงชีวิตหลังเกษียณว่า เรื่องนี้ใครที่ไม่คิดก็แสดงว่าประมาท ตอนนี้นอกจากภารกิจตามที่เรียนในส่วนของกระทรวงมหาดไทยแล้ว ผมยังได้รับมอบหมายให้ดูแลในส่วนของเออีซีซึ่งจะต้องไปพบปะพูดจาให้ส่วนราชการเข้าใจบทบาทของตนเองของจังหวัด ของกรม ของกระทรวง ส่วนหลังเกษียณถามว่าจะทำอะไร ก็คงจะยึด อาชีพการเป็นครู เป็นอาจารย์พิเศษ แต่ เนื่องจากยังเหลือเวลาอีกประมาณ 3 ปียังพอให้ขบคิดว่ามีอะไรอย่างอื่นที่เรา น่าจะทำได้
อย่างไรก็ตาม ตอนท้ายของการสนทนา "ม.ล.ปนัดดา" ยังให้ความกรุณากับ เราในการพาชมสำรวจสถานที่ต่างๆ โดย เฉพาะเครื่องใช้ประจำ ม.จ.หญิงพูนพิศมัย ดิศกุล พระธิดาในสมเด็จกรมพระยาดำรง ราชานุภาพ พร้อมกันนั้นยังได้กล่าวถึงท่าน ว่า ม.จ.หญิงพูนพิศมัยมีความภาคภูมิใจอย่างยิ่งเพราะท่านเคยทำหน้าที่เป็นพระอาจารย์ถวายพระอักษรวิชาด้านประวัติศาสตร์โบราณคดีให้กับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว อานันทมหิดล รัชกาลที่ 8 พร้อมกันนั้นยังได้บอกกับเราว่าปัจจุบันพิพิธภัณฑ์วังวรดิศแห่งนี้ได้ขึ้นทะเบียนกับกรมศิลป์เป็นที่เรียบร้อย แม้กระทั่งข้าว ของเครื่องใช้ต่างๆ ที่อยู่ภายในสถานที่ "ท่านทวีศักดิ์ เสนาณรงค์ อธิบดีกรมศิลปากรในขณะนั้นยังกล่าวชมเชยคุณพ่อ ผมว่าฉลาดที่คิดมาทำเช่นนี้เพราะเป็นสิ่งซึ่งบ่งบอกให้เห็นว่าคนซึ่งเป็นผู้ใหญ่ต้อง การที่จะเป็นแบบอย่างให้กับลูกหลานในการบำรุงรักษาโบราณสถานแห่งนี้ให้ยืน ยงต่อไป"
และนี่คืออีกหนึ่งเรื่องราวดีๆ ที่เราได้นำมาถ่ายทอดสู่สายตาผู้อ่านมาอย่างต่อเนื่องกระทั่งถึงตอนท้ายฉบับนี้ เชื่อว่าคุณผู้อ่านคงได้รู้จักเรื่องราวสถานที่แห่งประวัติศาสตร์นาม "พิพิธภัณฑ์วังวรดิศ" มากยิ่งขึ้นรวมถึงผู้ชายคนนี้ที่ชื่อ "ม.ล.ปนัดดา ดิศกุล" รองปลัดกระทรวง มหาดไทย