พระสมเด็จวัดระฆัง พิมพ์เกตุบัวตูม มีอยู่หลายแม่พิมพ์ พระองค์ที่ได้นำภาพมาให้ชมกันในวันนี้ก็เป็นอีกแม่พิมพ์หนึ่ง ซึ่งเป็นคนละพิมพ์กับพระสมเด็จวัดระฆัง พิมพ์เกตุบัวตูม ที่ได้นำภาพมาให้ชมกันแล้วทั้งสามแม่พิมพ์ องค์นี้จึงเป็นแม่พิมพ์ที่สี่
พระองค์นี้เป็นพระที่ลงรัก และเคยบรรจุกรุมาก่อน เห็นทั้งคราบรักและคราบกรุ อยู่ทั่วไปทั้งด้านหน้าและด้านหลัง รักได้หลุดล่อนออกเป็นชิ้นๆ ตามกาลเวลา แต่ก็ยังคงมีเหลือให้เห็นร่องรอยของความมีอายุ ดังนั้นในเรื่องของธรรมชาติ และความเก่าแล้วพระองค์นี้สอบผ่านร้อยเปอร์เซ็นต์ ในด้านพิมพ์ทรง ลักษณะการออกแบบมีความสวยงาม สมส่วน มีศิลปที่งดงาม ทั้งเส้นซุ้ม องค์พระ และส่วนที่เป็นฐาน เอกลักษณ์ของพระสมเด็จวัดระฆัง พิมพ์เกศบัวตูมแม่พิมพ์นี้ก็คือ จะมีเส้นสังฆาฏิเป็นเส้นคู่ขนาดใหญ่ โค้งลงมาถึงพระนาภี และส่วนปลายของพระเกศจะไม่ติดเส้นซุ้ม สำหรับเนื้อหามวลสารของพระองค์นี้ มีครบถ้วนตามตำราของพระสมเด็จวัดระฆัง สรุปแล้วจึงจัดว่าเป็นพระสมเด็จวัดระฆังที่ดูง่าย
พระสมเด็จวัดระฆัง พิมพ์เกตุบัวตูมแม่พิมพ์นี้พบเห็นน้อยมาก เคยเห็นในหนังสือ สนามพระ ฉบับสมุดสมเด็จ 7 ได้ลงภาพอยู่องค์หนึ่ง และบรรยายว่าเป็น พระสองคลอง เพราะว่าเนื้อหามวลสารเป็นแบบฉบับของพระสมเด็จวัดระฆัง แต่มี คราบกรุ จึงต้องจัดเป็นพระสองคลองคือสร้างที่วัดระฆังแล้วมาบรรจุกรุที่วัดบางขุนพรหม ด้วยเหตุที่ผู้คนบางกลุ่มยังยึดติดคำกล่าวเดิมกันว่า "พระสมเด็จวัดระฆังเป็นพระที่ไม่บรรจุกรุ" พอเจอพระที่พิมพ์ทรงเป็นพระสมเด็จวัดระฆัง เนื้อหามวลสารก็เหมือนกับเนื้อพระวัดระฆังอีก แต่มีทั้งคราบรักคราบกรุ จะจัดเป็นพระวัดระฆังก็ไม่ได้ เพราะพระสมเด็จวัดระฆังไม่มีบรรจุกรุ เลยต้องไปยัดกรุวัดบางขุนพรหม เป็นพระสองคลองไป ผู้เขียนได้พยายามนำพระที่ดูง่ายตามแบบฉบับของพระสมเด็จวัดระฆังแท้ๆ ซึ่งผู้เขียนได้ตั้งข้อสังเกตไว้คือ พิมพ์ทรงโดยรวมแล้วจะต้องงดงาม มีศิลปะ ได้ส่วนสัด แลดูไม่แข็ง ดูแล้วต้องมีความรู้สึกที่นุ่มนวลสบายตา เส้นสายลายพิมพ์จะต้องคมชัด มีมิติ ต้องมีธรรมชาติความเก่าให้เห็น มีคราบรัก คราบกรุ ที่ทำให้เห็นความเก่าได้ด้วยองค์พระเองอย่างชัดเจน หากพระที่ผ่านทั้งเรื่องของพิมพ์ทรงและธรรมชาติความเก่าสองข้อข้างต้นแล้ว รับรองว่าเนื้อหามวลสารแทบไม่ต้องดู จะเข้าตามตำราของพระสมเด็จแท้แน่นอน แต่ถ้าหากเนื้อหามวลสารไม่ตรงก็แสดงว่าการพิจารณาสองข้อข้างต้นพิจารณาไม่ถูกต้อง
ท่านผู้อ่านจะสังเกตได้ว่าพระที่ผู้เขียนนำมาให้ชมทุกๆ องค์ จะเป็นพระที่ดูง่าย ไม่มีข้อสงสัยในเรื่องของอายุ ความเก่า พิมพ์ทรง หรือธรรมชาติ ทั้งนี้เพราะว่า พระ ที่นำภาพมาให้ชมกันนั้นเป็นพระที่เคยบรรจุกรุอยู่ทั้งสิ้น จึงมีทั้งคราบกรุ คราบรัก ประกอบกับพิมพ์ทรงที่งดงาม ด้วยฝีมือการแกะแม่พิมพ์ของหลวงวิจารณ์เจียรนัย ที่ไม่มีใครเลียนแบบได้อีก จึงทำให้พระที่เคยบรรจุกรุเหล่านี้ เป็นพระแท้ที่ไม่มีใครปฏิเสธได้ หรือที่เรียกกันภาษาเซียนพระว่า "หนีไม่ออก" นั่นแหละครับ
เรื่องโดย : อดุลย์ ฉายอรุณ : 08-1813-1701