เกลือ เป็นเครื่องปรุงอาหารที่ให้รส เค็ม และใช้กันมาตั้งแต่โบราณ อีกทั้งยัง สามารถใช้ถนอมอาหาร ในประวัติศาสตร์ เกลือยังเคยใช้เป็นเครื่องบรรณาการอีกด้วย อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันพื้นที่ในการ ทำนาเกลือบริเวณแถบพื้นที่สมุทรสาคร สมุทรสงคราม ไล่เรียงไปถึงจังหวัดเพชรบุรี พื้นที่การทำนาเกลือกำลังลดน้อยลงไป เนื่องจากนายทุนเริ่มรุกคืบเข้าซื้อพื้นที่ การทำนาเกลือเพื่อแปรเปลี่ยนไปเป็นหมู่บ้านจัดสรร หรือไม่นำเอาที่ดินไปทำโรงงานอุตสาหกรรม นั่นคือเหตุผลที่หลาย หน่วยงานเริ่มวิตกกังวลถึงอนาคตของนาเกลืออาจจะสูญหายไป ล่าสุดอุทยานการเรียนรู้สมุทรสาคร เอสเค พาร์ค ตำบล มหาชัย อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรสาคร จัดโครงการเส้นทางสายเกลือที่สมุทรสาคร ประจำปี 2556
ทีมข่าวเกษตรสยามธุรกิจได้สอบถามกับ "คุณอุดม ไกรวัตนุสสรณ์" รองนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดสมุทรสาคร ถึงสถานการณ์นาเกลือในประเทศไทยนั้นถึงขั้นวิกฤติแล้วหรือไม่ เขาได้กล่าวว่า "ถามว่าวันนี้วิกฤติไหม ต้องบอกว่ายังไม่ถึงขั้นวิกฤติ แต่พื้นที่ในการทำนาเกลือเริ่มลดลง เพราะว่าคนทำนาเกลือนั้นต้องอดทน และทำงานหนักกว่าจะได้เกลือมาขาย จึงทำให้คนรุ่นลูกรุ่นหลานเริ่มหันหน้าเข้าไปทำงานในโรงงานอุตสาหกรรมแทน หรือบางคนก็ขายที่ดินไป เพราะได้เป็นเงินก้อนมาเลย นั่นคือสิ่งที่เราเริ่มกังวล เราได้มองหาช่องทางเพื่อทำอย่างไรให้คนรุ่นใหม่เขาได้เห็นถึง ความสำคัญของเกลือ เลยได้ประสานไปยัง อุทยานการเรียนรู้สมุทรสาคร เอสเค พาร์ค เพื่อหาวิธีการในการสื่อคุณค่าความสำคัญของการทำนาเกลือออกไป"
"อีกสิ่งหนึ่งก็คือเราเห็นว่าเกลือเองก็ มีมูลค่าเพิ่มได้จากการนำไปทำเป็นสปาเกลือ และอื่นๆ อีกมาก และทั่วโลกเขาก็ให้ความสำคัญกับเกลือมากขึ้น แล้วบ้านเราก็มีการ ทำนาเกลือโดยใช้วิธีการแบบธรรมชาติอยู่แล้ว ก็ถือว่าถ้าเราสามารถเผยแพร่และช่วย กันอนุรักษ์นาเกลือไว้ จะช่วยให้ประชาชนทั่วไปได้รับความรู้ความเข้าใจในเรื่องของเกลือมากขึ้น และเมื่อเขาเห็นแล้วจะได้ช่วย กันอนุรักษ์ และช่วยกันค้นหาวิธีการที่จะพัฒนาการผลิตเกลือ"
เมื่อเราถามถึงคุณค่าและความสำคัญ ของเกลือ "คุณอุดม" เล่าว่า "เราได้ทำการสำรวจและพบว่า จังหวัดสมุทรสาครถือได้ ว่ามีการผลิตเกลือมากที่สุดในประเทศไทย และจากอดีตจนถึงปัจจุบันเกลือเป็นสิ่งที่ทุกบ้านจะต้องใช้และต้องมีติดบ้านไว้มาตั้งแต่ โบราณ เมื่อก่อนเราก็ใช้เกลือในการถนอมอาหารด้วย เราถึงได้จัดโครงการเส้นทางสายเกลือขึ้นมา เพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้ในการทำนาเกลือ รวมถึงวิถีชีวิตเกษตรกรที่ทำนาเกลือ ซึ่งใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการ ทำนาเกลือ และพยายามรวบรวมองค์ความรู้ต่างๆ เพื่อพัฒนาเกลือให้มีมูลค่ามากขึ้น เพื่อให้เกลือสามารถก้าวเดินต่อไปได้ในระดับสากล"
หลังจากการพูดคุยกับคุณ อุดมเรียบร้อยแล้ว เราได้ไปพูด คุยกับ "ดร.ทัศนัย วงศ์พิเศษกุล" รองผู้อำนวยการสำนักงานบริหารและพัฒนา องค์ความรู้และผู้อำนวยการ สำนักงานอุทยานการเรียนรู้ ทีเค พาร์ค เพื่อสอบถามสาเหตุที่เล็งทางสำนักฯ ให้ความสำคัญของนาเกลือ ซึ่งเธอ ได้บอกว่า "แหล่งผลิตเกลือสมุทร ในประเทศไทยพบมากที่สุดใน 3 จังหวัดเท่านั้น คือสมุทรสาคร สมุทรสงคราม และเพชรบุรี จากข้อมูลการขึ้นทะเบียนเกษตรกรผู้ทำนาเกลือสมุทร ณ วันที่ 31 กรกฎาคม 2554 พบว่าจังหวัดสมุทรสาครมีเกษตรกรที่ทำนาเกลือ 242 ครัวเรือน พื้นที่ 12,572 ไร่ จังหวัดเพชรบุรี มีเกษตรกรที่ทำนาเกลือ 137 ครัวเรือน พื้นที่ 9,880 ไร่ และจังหวัดสมุทรสงครามมีเกษตรกรทำนาเกลือ 111 ครัวเรือน พื้นที่ 4,535 ไร่"
"วิถีชีวิตรวมถึงวิธีทำนาเกลือนั้นเป็น อาชีพดั้งเดิมที่มีมาตั้งแต่โบราณ จึงเป็นเรื่องสำคัญที่จะต้องเข้ามาช่วยอนุรักษ์ แต่ไม่ใช่จะช่วยอนุรักษ์เพียงอย่างเดียว แต่ต้อง ต่อยอดองค์ความรู้เรื่องของเกลือ เพื่อพัฒนา ต่อไปทั้งวิธีการทำนาเกลือ และทำอย่างไรให้ได้เกลือที่ดีมีคุณภาพ มีมาตรฐาน สร้างมูลค่าเพิ่มให้กับเกลือได้ รวมทั้งสามารถส่งออกไปขายต่างประเทศก็ได้ ซึ่งหากสามารถ ทำได้สำเร็จ ตัวเกษตรกรเองก็จะไม่ขายที่ดิน ให้นายทุน เพราะเขามีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดี ขึ้นจากนาเกลือของเขาซึ่งเป็นมรดกตกทอด สืบต่อกันมา และองค์ความรู้ในการทำนาเกลือก็จะไม่สูญหายไปด้วย ที่สำคัญประเทศ ไทยของเราก็สามารถที่จะผลิตเกลือเพื่อใช้ในอุตสาหกรรมในประเทศได้ โดยไม่ต้องนำเข้าจากต่างประเทศมาใช้ สิ่งต่างๆ เหล่านี้ จะส่งผลดีต่อทั้งเศรษฐกิจรวมไปถึงสังคมของประเทศ รวมไปถึงสังคมระดับชุมชนที่ลูกหลานไม่ต้องจากบ้านไปทำงานในโรงงานฯ ไม่ต้องไปเป็นลูกจ้างคนอื่นเขา"
ถึงตรงนี้ ดร.ทัศนัยได้ชวนทีมข่าวเกษตรสยามธุรกิจไปดูวิธีการทำนาเกลือจากตัวเกษตรกรผู้ทำนาเกลือตัวจริงๆ ณ ผืน นาเกลือในพื้นที่จังหวัดสมุทรสาคร แน่นอนว่า เราไม่พลาดที่จะไปพูดคุยกับพี่น้องเกษตรกร ผู้ทำนาเกลือตัวจริงอย่างแน่นอน หลังจากตกปากรับคำเป็นที่เรียบร้อย เราใช้เวลาใน การเดินทางไม่นานนักก็เดินทางไปถึงที่ตั้งของศูนย์การเรียนรู้ชุมชน ณ ตำบลโคกขาม อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรสาคร ที่แห่งนี้เรา ได้พบกับคุณเลอพงษ์ จั่นทอง ซึ่งกำลังง่วน อยู่กับการผันน้ำทะเลเข้าพื้นที่นาเกลือ เราได้ พูดคุยและบอกถึงวัตถุประสงค์ในการมาในครั้งนี้ คุณเลอพงษ์หัวเราะอย่างอารมณ์ดี ก่อนจะเล่าว่าประเทศไทยมีเกลือ 2 ชนิด
น่าเสียดายเนื้อหากำลังเข้มข้นแต่ต้องมาจบลงตรงนี้เพราะเนื้อที่มีจำกัด อย่างไรก็ตาม คอยติดตามอ่านต่อฉบับหน้า รับรองว่าเนื้อหายังคงน่าสนใจเหมือนเดิม แน่นอน แล้วพบกันใหม่