เมื่อช่วงยังมิได้ก้าวล่วงก้าวลึกเข้ามาศึกษาพระเครื่องจะหางานอันประเทือง ความรู้ ก็ดูกำกวมและหลวมโพรก โลกพระฯ สมัยก่อนจึงค่อนข้างคับแคบแทบปิดตายต้องขวนขวายกลางความไขว้เขวดังลงทะเลขณะมีมรสุมรุมพัดโดยเฉพาะ สมเด็จวัดระฆัง ฟังและอ่านงานเขียนของเซียนใหญ่ (ขออนุญาตไม่เอ่ยชื่อ) เขาเอ่ยเสียงดังในหนังสือตัวเองประดุจนักเลงพระเครื่องผู้เขื่องภูมิปัญญา...เขาว่า
พิมพ์ใหญ่ : ที่เรียกพิมพ์ใหญ่เพราะพระพิมพ์นี้สร้างขึ้นมาใหญ่กว่าพิมพ์อื่น เพื่อให้ศึกษาและจำง่ายจึงเรียกว่าพิมพ์ใหญ่
พิมพ์เจดีย์ : ที่เรียกว่าพิมพ์เจดีย์ มาจากพิมพ์ที่มีลักษณะเหมือนเจดีย์ที่สร้างขึ้นตามวัดวาอารามนั่นเอง ทำให้ทุกคนพร้อมใจเรียกว่าทรงเจดีย์
ง่ายๆ กันปานนี้ก็เอวัง
มีใครเห็นสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ทรงดังเจดีย์บ้าง หรือมองอย่างมีวิจารณญาณ พิมพ์พระประธานใหญ่ ใหญ่กว่าพิมพ์ไหนๆ ชัดแจ้งจนแยกความแตกต่างเรื่องขนาดได้เด็ดขาดลงตัวเต็มขั้วเลย จึงขอเอ่ยถึงพิมพ์เจดีย์ตามครรลองของผมดู พ่อปู่โต น่าจะแสดงนัยแห่งเจดีย์สูงสุดเป็นพุทธกตัญญูต่อพระพุทธองค์ผู้ทรงนำธรรมมาดับเข็ญ สร้างความสงบเย็นแก่มนุษยชาติ, พระธรรม พระธาตุ รวมถึงสิ่งซึ่งนำเหนี่ยวเกี่ยวข้องต้องบรรจุฝังลึกยังเจดีย์ จิตสำนึกกตเวทีทุกที่ทุกเวลา งามสง่าดังเจดีย์ที่เหยียดขึ้นยืนหยัด
พิมพ์เจดีย์จึงจัดว่าเป็นพิมพ์ที่มีความหมายขยายกว้างมาก และจากทั้งมวลที่ประมวลนี้ พิมพ์ทรงเจดีย์น่าจะเป็นที่สุดของที่สุดแห่งพุทธพิมพ์ทั้งห้า ทว่าค่านิยมกลับพุ่งไปยังพิมพ์ใหญ่ทั้งๆ ที่พิมพ์เจดีย์มีปรากฏน้อยกว่าและน่าจะงดงาม โดยความหมายยิ่งกว่าเสียด้วย
ผมจะเปรียบเทียบ องค์สลวยเสลาของทั้งสองพิมพ์ให้ชม โปรดทิ้งคตินิยมออกแล้วค่อยแทรกซ้อนศิลปะกับพิมพ์ทรง ณ องค์พระให้ทะลุเห็นรวมถึงเส้นสายต่างๆ อันบ่งเป็นโครงสร้างหลักจากในพิมพ์
พิมพ์เจดีย์นี้อาจแปลกตา เพราะว่าเป็นพระยิ้ม (ร่าเริง) มองส่องครั้งไรก็ให้บันเทิงจิตครั้งนั้น แม้จะไม่ล่ำสันมากนักแต่พุทธลักษณ์บริบูรณ์พุทธคุณก็เปี่ยม พลัง ผมหวังว่าสมเด็จสององค์ทรงเจดีย์และพิมพ์ใหญ่ที่จะให้ดูต่อไปนี้มีลักษณะ ร่วมพ้องต้องกันหลายจุดทีเดียว เฉลียวใจได้เลยว่าทั้งสองพิมพ์มาจากรากเค้าและเบ้าหลอมเบ้าเดียวกันนั่นเอง
จะมิบรรเลงความซ้ำอีก สุดท้ายอยากให้ฉีกความเชื่อที่มิจริงทิ้งเสียบ้างเช่นฐานที่เห็นสามชั้น ณ พระสมเด็จมิใช่ ไตรรัตน์ แต่เป็น ไตรลักษณ์ คืออนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ยังมีอีกนานัปการ
และขอให้ดูฐานแต่ละพิมพ์อย่างแม่นยำ จดจำการปาด การพาดวาง เหล่านี้บางข้อจะก่อคุณประโยชน์มหาศาลในกาลข้างหน้าได้แน่นอน แต่ก่อนนั้นผมนั่งฝันบ่อย หวังรอคอยสวรรค์ประทานสมเด็จของท่านปู่โตสักองค์ ถ้าผมคงนั่งเพ้อเจ้อเพ้อพกอยู่มิรู้ใฝ่ใจใฝ่ศึกษา ป่านนี้ยังหน้าแห้งคิดลมๆ แล้งๆ โดยไร้สติ มิอาจเห็นความฉ่ำเย็นในความไม่อยาก พูดมากไปยิ่งไร้คนเชื่อ เมื่อทุกวันนี้ทุกที่ทุกแห่งพล่านแสวงหาเบญจภาคียิ่งกว่าอื่นใด ในหัวใจจึงมีแต่ เบญจราคี คือ 1.ร้อนรุ่ม 2.ตะกรุมตะกราม 3.มีแต่ความกระหาย 4.วุ่นวายไม่จบ 5.สงบรำงับไม่เป็น
เมื่อรักจะเล่นพระฯ ไต่ระดับเป็นนักเลงแถวหน้าต้องเข้าใจคำว่า "นักเลง" ให้ถ่องแท้ อย่าแค่คิดเป็น "เซียน" ป้วนเปี้ยน เข้าออกอยู่กับการหลอกลวง ปวงเหยื่อ เถือแย่งแข่งระยำทิ้งคุณธรรมและธรรมคุณจนเลิกกลัวบาปบุญคุณโทษทุกสภาพ
จึงกราบคารวะบูชามายังพ่อปู่โตมา ณ โอกาสนี้
สำนึกดีของลูกยังปลูกฝังและยังเติบกล้า
ตลอดเวลาเลยครับ