ตำนานเรื่องราวของพญานาคนั้น มีความเกี่ยวพันกับพระพุทธศาสนา อาทิ ก่อนที่พระพุทธเจ้าจะตรัสรู้นั้น ปรากฏพญานาคแผ่พังพานเพื่อป้องกันภยันตรายที่จะเข้ามารุกล้ำ หรือเรื่องราวพญานาคขอเข้าอุปสมบทเป็นศิษย์ตถาคต จนกลายมาเป็นการบวชนาคก่อนบวชพระ แม้แต่ภายในวัดวาอารามต่างๆ ที่จะมีรูปปั้นของพญานาคปรากฏให้เห็นตามบันไดทางขึ้นพระอุโบสถหรือเจดีย์
ผู้เขียนมีโอกาสได้รับรู้เรื่องราวของพญานาค ผู้มีศรัทธาต่อองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้ามากมายในการได้มาเยือนนครพนม จึงถือโอกาสนี้เผยแพร่เรื่องราวปูชนียสถานสำคัญที่เกี่ยวข้องกับพญานาค
พระธาตุพนม ซึ่งถือเป็นปูชนียสถานที่คนไทยและคนลาวให้ความเคารพสักการะ ก็ปรากฏเรื่องราวของพญานาคทั้ง 7 ผู้ปกปักรักษาองค์พระธาตุ พนม ดังที่ท่านเจ้าคุณ พระเทพวรมุนี เจ้าอาวาสวัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร ได้เมตตากล่าวถึงเรื่องราวดังกล่าวให้ฟังว่า ปรากฏการณ์พญานาคมาเฝ้ารักษาองค์พระธาตุพนมนั้นเกิดขึ้นเมื่อปี 2500 ในคืนฝนตกหนัก ชาวบ้านที่อยู่ใกล้เคียงบริเวณวัดได้พบเห็นลำแสงประหลาด 7 สี พาดผ่านมาจากทิศเหนือมุ่งตรงสู่องค์พระธาตุพนมแล้วหายวับ หลังจากนั้นพญานาคได้เข้าร่างทรงสามเณรทรัพย์ เพื่อแจ้งถึงการมาเฝ้ารักษาองค์พระธาตุต่ออดีตเจ้าอาวาส พระธรรมราชานุวัตร
นี่จึงเป็นตำนานที่ก่อให้เกิดการทำพิธีสักการะบูชาพญานาคทั้ง 7 ในพิธีสัตตนาคารำลึก หรือพิธีบวงสรวงพญานาค ซึ่งจัดขึ้นเป็นประจำทุกปี ในวันขึ้น 5 ค่ำ เดือน 11 ก่อนวันออกพรรษา เพื่อรำลึกถึงพญานาคทั้ง 7 ที่ปกปักรักษาพระองค์ธาตุในองค์พระธาตุพนม
อีกวัดหนึ่งซึ่งผู้เขียนมีโอกาสได้เดินทางไปตาม คำแนะนำก็คือวัดธาตุมหาชัย ที่สร้างโดยหลวงปู่คำพันธ์ โฆสปัญโญ พระเกจิชื่อดัง ที่ท่านมีญาณวิเศษสามารถติดต่อกับพญานาคได้ โดยได้รับเมตตาจากหลวงพ่อสมัย เจ้าอาวาสวัดองค์ปัจจุบันซึ่งเป็นลูกศิษย์ของหลวงปู่ได้เมตตาเล่าให้ฟังถึงเหตุการณ์ที่พญานาคมาติดต่อขอสมบัติจากหลวงปู่
หลวงปู่ท่านว่าท่านไม่มีสมบัติใดที่มีก็คือพระธรรมคำสั่งสอนในพระพุทธศาสนาเท่านั้น พญานาคเหล่านั้นจึงขอ มาบวชในบวรพระพุทธศาสนาด้วย สำหรับสิ่งที่สำคัญภายในวัดแห่งนี้ที่หลวงปู่ท่านฝากไว้ก็คือองค์พระธาตุมหาชัย ที่ท่านร่วมกับชาวบ้านสร้างขึ้น และพิพิธภัณฑ์หลวงปู่
แม้วันนี้หลวงปู่คำพันธ์ได้ละสังขารไปแล้ว แต่สังขารของท่านยังไม่ได้ฌาปนกิจ เพราะยังขาดปัจจัยในการจัดพระราชทานเพลิงศพ หากผู้มีจิตศรัทธาท่านใดจะช่วยเหลือเรื่องของปัจจัยก็สามารถทำได้โดยติดต่อ ไปที่วัดธาตุมหาชัย อ.ปลาปาก จ.นครพนม