ไม่เชื่อ..ก็ต้องเชื่อ ว่าเจ้าถั่วเขียวที่ผมกำลังจะเอ่ยถึง จะมีสรรพคุณที่คนโบราณเชื่อมั่น และสืบสานนำมาใช้ในชีวิตประจำวันจนถึงทุกวันนี้ บางคนรู้ บางคนไม่รู้ แม้ตัวผมเอง
ถ้านับจากต้นถั่วเขียวที่เก็บฝักแล้วใช้เป็นอาหารสัตว์ได้ดี มีคุณค่าทางอาหารสูงกว่าหญ้าทั่วไป เพราะเป็นพืชตระกูลถั่ว ถั่วเขียวมีปมที่รากซึ่งเปลี่ยนไนโตรเจนในอากาศเป็นปุ๋ยไนเตรดให้แก่ดินและต้นถั่วเขียวสามารถนำไปใช้ได้ ถั่วเขียวจึงเป็นพืชบำรุงดินใช้เป็นปุ๋ยพืชสดได้ดี
ในอดีตชาวนาภาคกลางปลูกถั่วเขียวในนาข้าวก่อนฤดูปลูกข้าว หลังจากเก็บเกี่ยวถั่วเขียวแล้วจึงปลูกข้าวต่อ วิธีนี้ชาวนาจะได้ผลผลิตถั่วเขียวเพิ่มเติมนั่นเอง ถั่วเขียวมีคุณสมบัติพิเศษคือ ใช้น้ำน้อยจึงทนแล้งได้ดี เมล็ดงอกและเติบโตเร็ว ใบกว้างจึงช่วยควบคุมวัชพืชได้ดี ส่วนของถั่วเขียวที่นำมาใช้ประโยชน์ด้านอาหาร ก็คือ เมล็ด โดยเฉพาะเมล็ดแก่ เช่น เมื่อใช้เป็นผักก็นำมาเพาะให้งอกเป็นถั่วงอกเสียก่อน
ถั่วงอกใช้ปรุงอาหารได้หลากหลายชนิด ตั้งแต่ใช้เป็นผักดิบกินกับขนมจีนน้ำยา หรือกับผัดไทย เป็นต้น อาจจะนำไปทำให้สุกเสียก่อนหรือนำไปดองแล้วใช้เป็นผักจิ้มกับน้ำพริกกะปิ หรือปลาร้าหลน ก็มี ถั่วงอกเป็นผักที่มีคุณค่าทางอาหารสูงโดยเฉพาะบางด้านที่ไม่มีในถั่วเขียว เช่นเมล็ดถั่วเขียวไม่มีวิตามินซี แต่ถั่วงอกมีวิตามินซีสูง
เมล็ดถั่วเขียวเมื่อนำไปบดเป็นแป้ง ถั่วเขียวใช้ปรุงอาหารและทำขนมได้หลายชนิด เช่น ทำวุ้นเส้น ทำข้าวเกรียบ ขนมครองแครง ซ่าหริ่ม ฯลฯ แต่ที่ผมจำได้แม่นที่คุณแม่ทำให้กินคือ นำถั่วเขียวล้างน้ำให้สะอาดประมาณ 1 ถ้วยตวงคัดเอาเม็ดเสียๆ ออก แล้วแช่น้ำทิ้งไว้ 3 ชั่วโมงแล้วจึงนำไปต้มกับน้ำประมาณ 5 ถ้วยตวง ต้มทั้งเปลือกให้เดือด เติมน้ำตาลปิ๊บหรือน้ำตาลทรายแดงพอหวาน แถมด้วยการขยำไปเตยใส่ลงไปสัก 2-3 ใบให้หอม ก่อนกินเติมน้ำกะทิผสมเกลือนิดหน่อย อร่อยเหาะไปเลย ฮ่าๆๆ
ในตำราหมอพื้นบ้านไทยเรา ใช้ถั่วเขียวรักษาโรคข้อ บำรุงร่างกาย แก้ร้อนใน บำรุงกำลัง นอกจากนี้ในบางตำรายังบอกสรรพคุณด้านอื่น เช่น มีฤทธิ์ขับปัสสาวะ แก้เหน็บชา ใช้ตำพอกแผล เมล็ดต้มกับเกลือใช้อมแก้เลือดออกตามไรฟัน ได้อีกด้วย
องค์ประกอบที่สำคัญของถั่วเขียวคือ แป้ง 62.7% โปรตีน 21.7% ความชื้น 10.2% และไขมัน 1.5% จึงสรุปได้ว่าถั่วเขียวไม่ใช่พืชที่ให้น้ำมันหรือโปรตีนเป็นหลัก แต่ก็ถือว่ามีโปรตีนสูงเมื่อเทียบกับบรรดาถั่วทั้งหลาย แล้วพอมีแป้งอยู่เยอะ ถั่วเขียวเลยถูกนำไปเป็นวัตถุดิบของอุตสาหกรรมแป้งถั่วเขียว ที่เอาไปทำวุ้นเส้น หรือซ่าหริ่ม
ถั่วเขียวยังมี วิตามินบี1 ป้องกันโรคเหน็บชา วิตามินบี2 ช่วยป้องกันโรคปากนกกระจอก แคลเซียมและฟอสฟอรัส ซึ่งจำเป็นต่อความแข็งแรงของกระดูก และธาตุเหล็กซึ่งจำเป็นสำหรับการสร้างเม็ดเลือดแดงแล้ว ยังมีใยอาหารช่วยควบคุมระดับไขมันในเลือด และลดความเสี่ยงต่อโรคมะเร็งในลำไส้ใหญ่ได้อีกด้วย
สำหรับหนุ่มๆ สาวๆ ที่เป็นสิวฝ้า เนื่องจากความร้อนในร่างกายให้กินถั่วเขียวต้มน้ำตาลประมาณสัปดาห์ละครั้ง เพราะถั่วเขียวมีฤทธิ์เย็นและช่วยตับขับสารพิษกับความร้อนออกร่างกาย จึงป้องกันการเกิดสิวและทำให้สิวลดลงได้
มีศูนย์ธรรมชาติบำบัดหลายแห่งในบ้านเรานิยมนำผงถั่วเขียวมาใช้พอกหน้าขัดหน้าและขัดตัวเพื่อบำรุงผิวพรรณ ดูดซับไขมัน ลดรอยเหี่ยวย่นตามศาสตร์ของอินเดียในอดีต
ล่าสุด ผมไปเยี่ยมกลุ่มเครือข่ายคนเคียงดินไร่เก็บรักษ์ บ้านเขาเขียว อ.ลานสัก จ.อุทัยธานี คุณพนม เชิดโฉม สมาชิกกลุ่ม (08-1174-5261) ได้มอบผงถั่วเขียวให้ผม 1 ขวด ผลิตจากถั่วเขียวล้วนๆ ที่เติบโตจากพลังธรรมชาติไม่มีสารเคมี
พอกลับถึงกรุงเทพฯ ผมตัดสินใจล้างหน้าให้สะอาดแล้ว เทผงถั่วเขียวลงบนฝ่ามือถูนวดที่ใบหน้าที่มีน้ำหมาดๆจะรู้สึกเป็นเมือกๆ ปล่อยไว้ไม่ถึง 3 นาที แม่เจ้าคุณเอ๋ย ใบหน้าแห้งเต่งตึงอย่างบอกไม่ถูก ยิ่งเวลาขัดผิวหน้าถ้าเรายิ้มค้างไว้พอหน้าแห้ง ส่องกระจกจะเห็นอาการยิ้มค้างบนใบหน้าปรากฏชัดปล่อยทิ้งไว้ ประมาณ 10-15 นาทีล้างออกด้วยน้ำสะอาด โอ้โห้...รู้สึกใบหน้าโล่ง.. เบาสบาย เอามือลูบๆ รู้สึกเรียบเนียน ทำ ให้ติดใจและใช้มาประมาณ 2-3 สัปดาห์แล้ว สิวหนุ่ม สิวแก่แม้กระทั่งสิวเสี้ยน ไม่มีอีกเลย ข้อสำคัญ เต่งตึง ลดรอยเหี่ยวย่น ชะลอแก่ฮ่าๆๆ