เราคงคุ้นหูกับคำว่าพญาเทครัวซึ่งมักใช้ในทางชู้สาวมีความสัมพันธ์รักทั้งลูกทั้งแม่ทั้งพี่ทั้งน้องคือเหมาหมดอันเป็นการเปรียบเปรยดังพญาเทครัว พญาเทครัวที่ผมเขียนถึงคือว่านหรือสมุนไพรที่มีกิตติศัพท์โด่งดังมาเนิ่นนานมีชื่อเรียกอีกชื่อคือช้างผสมโขลงแม้แต่ช้างยังผสมโขลงได้อย่างสบายไม่มีบิดพลิ้วคิดเอาเองก็แล้วกัน ฮ่าๆๆ
ในวรรณคดีไทยเรื่องขุนช้างขุนแผน แม้แต่ขุนแผนยังพกว่านพญาเทครัวหรือช้างผสมโขลงซึ่งมีความเชื่อว่ามีคุณวิเศษทางเมตตา มหาเสน่ห์ อย่างอุกฤษฏ์ มีกำลังทางเสน่ห์ดุจช้างสาร มีพลานุภาพมากเมื่อใครอยู่ใกล้จะต้องหลงใหลอย่างน่าอัศจรรย์
จากหนังสือว่านช้างผสมโขลง รวบรวมโดย ร.ต.สวิง กวีสุทธิ์ ร.น. พิมพ์เมื่อพ.ศ.2508 กล่าวไว้ว่า ว่านช้างผสมโขลงหรือพญาเทครัว ลักษณะหัวเหมือนหน่อไม้ แต่ไม่มีกาบหุ้มเหมือนหน่อไม้ สีเขียว ใบมีสีเขียวอ่อน ยาวเรียวดั่งใบแขวก น้ำหรือใบว่านน้ำ มีขนาดเล็กกว่าเล็กน้อย ดอกสี เป็นช่อมีก้านยาวเล็กมองดูก็คล้ายกับใบข้าว กาบใบแต่ละใบจะหลุดหล่นไปเมื่อว่านขยายตัวเต็มที่และได้ฤดูออกดอก ดอกจะมีสีเขียวแก่ ปากดอกมีหยักตั้งขึ้นเล็กน้อย เป็นสีขาวสลับด้วยลายสีม่วงเป็นขีดๆ ก้านช่อดอกตั้งตรง ช่อหนึ่งมีหลายดอกและแต่ละดอกจะบานจากล่างไปหาบนตามลำดับ
ช่วงที่ผมไปเยี่ยมหมอวินัย วงศ์จินดา ปราชญ์พื้นบ้านที่บ้านอาบช้าง ตำบลกุดดินจี่ อำเภอนากลาง จังหวัดหนองบัวลำภู ท่านยกกระถางช้างผสมโขลงหรือพญาเทครัวให้ผมดู พร้อมกับเล่าให้ฟังว่า สรรพคุณปลูกไว้เป็นเสน่ห์มหานิยม ถ้านำชิ้นว่านหรือหัวว่าน ใช้ติดตัวเป็นเสน่ห์เมตตามหานิยม มีชัยชนะ ทำมาค้าขายได้ลาภผลสมดังปรารถนา
หากจะทำให้เกิดเสน่ห์ทางนักเลงชู้สาว ท่านให้เขียนชื่อของผู้ที่เราจะไปติดต่อลงในชิ้นว่าน แล้วเอามาตำให้ละเอียด โรยใส่ให้ผู้นั้นกินจะทำให้หลงรัก ชิ้นว่านนี้หากตำให้ละเอียดแล้วละลายผงว่านลงไปในตุ่มน้ำบ้านใดบ้านหนึ่ง ท่านว่าคนทั้งบ้านจะชอบใจและรักเราทั้งบ้าน มวลสาร ผงช้างผสมโขลงหรือพระยาเทครัว ในทางไสยเวช จะใช้ผสมวิชาพยนต์ผูกหุ่นเป็น1 ใน 3 วิชาอาถรรพณ์ ใช้หวังผลในด้านมหาเสน่ห์ ถือเป็นสุดยอดของผงมหาเสน่ห์ชั้นสูงสายวิชาสำนักเขาอ้อใช้สั่งรักสั่งหลงดียิ่งนัก
ในวงการว่านพระเครื่องจะรู้ฤทธิ์เดชของช้างผสมโขลงหรือพญาเทครัวดี หากผงช้างผสมโขลงหล่นตกพื้นแม้แต่น้อยนิดห้ามข้ามเด็ดขาด ใครข้ามเป็นอันต้องหลงใหลแก้ยาก
ถ้าปลูกว่านนี้ไว้ในบ้าน จะเป็นมหานิยมต่อครอบครัวผู้นั้นถ้าว่านออกดอกเมื่อใดจะเกิดลาภผล ถือเป็นยอดว่านที่รู้กันดีด้านเจ้าชู้ มีเรื่องเล่าว่ามีหนุ่มพนักงานโรงงาน อำเภอจุน จังหวัดพะเยา ได้ทดสอบเด็ดดอกว่านช้างผสมโขลงที่ท่านพระครูบาเสกน้ำมนต์รดทุกวันแล้วใส่กระเป๋าเสื้อไปทำงาน ลูกสาวเจ้าของโรงงานแอบปิ๊งเลยตกถังข้าวสารปัจจุบันแต่ง งานมีบุตร 1 คนอย่างไม่น่าเชื่อ
ส่วนสรรพคุณทางยาท่านบอกว่าให้เอาหัวว่าน หรือชิ้นว่านมาตำให้ละเอียดแล้วผสมกับน้ำปูนใส หรือน้ำซาวข้าวทาแก้เชื้อราบนหนังศีรษะแก้ผมร่วง หรือใช้พอกฝีหัวเดียวชะงัดยิ่งนัก และหญิงใดเป็นฝีที่นมทั้งสองข้าง หากใช้ว่านนี้พอกไว้ฝีจะแห้งเหือดในไม่ช้า นอกจากนั้นยังใช้แก้ฝีได้ทุกชนิดอีกด้วย
การขยายพันธุ์ช้างผสมโขลงหรือพญาเทครัวใช้หน่อแยกปลูก โดยดึงหน่อให้แยกจากต้นเดิม แล้วหากระถางดินขนาดใหญ่กว่าหัวว่านสามเท่า เอาดินร่วนปนทรายหรือปนหินเล็กๆ อิฐหักๆ ก็ได้ใส่ลงไปเล็กน้อย เอามือรวบรากว่านใส่ลงไปในกระถางให้ลงลึกๆ แล้วเอาดินที่เตรียมไว้กลบรากให้มิด แต่อย่าให้หน่อว่านฝังลงไปในดินมากนัก ว่านจะเจริญงอกงามดี รดน้ำอย่าให้แฉะให้อยู่ในที่ร่มรำไร เลี้ยงง่ายมากและเจริญรวดเร็วยิ่งนัก
หากจะนำมาไว้ในห้องรับแขกหรือในห้องพระฤาห้องนอนก็ได้ เมื่อเวลาใบงอกเต็มที่จะดูงามตา ว่านชนิดนี้ใบจะเรียงขึ้นเป็นชั้นๆ ปลายใบเรียวโค้งลงนิดๆ สีเขียวอ่อนของใบจะตัดกับสีของหัวว่านสวยมาก
ด้วยความอยากลอง ผมสืบเสาะได้ต้นช้างผสมโขลงหรือพญาเทครัว มา 1 หัวขนาดเท่าไข่ไก่ ราคาสมน้ำสมเนื้อ เพราะขนาดใหญ่ราคาค่อนข้างแพง ใส่ดินใส่ปุ๋ยประมาณ 2 อาทิตย์ เริ่มแทงยอดแล้วอย่างที่เห็นในภาพ กำลังรอลุ้นอยู่ว่าเมื่อไหร่จะออกดอกเผื่อโชคดีถูกล็อตเตอรี่ กับเขาบ้าง ฮ่าๆๆ