ปัญหาสำคัญอย่างหนึ่งของผู้สูงอายุที่สังคมไทยควรจะต้องหันมาช่วยกันดูแลอย่างจริงจัง นั่นคือ ปัญหาโรคอัลไซเมอร์ ซึ่งเป็นภาวะที่พบมากขึ้นทุกวัน เนื่องจากโครงสร้างประชากรของไทยในปัจจุบันมีสัดส่วนของผู้สูงอายุเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ โดยปัญหาโรคอัลไซเมอร์ นั้นแท้จริงแล้วไม่ได้เป็นปัญหาเฉพาะสำหรับตัวผู้ป่วยเองเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบต่อครอบครัว คนรอบข้าง และสังคมอีกด้วย ปัจจุบันผู้สูงอายุที่เป็นโรคอัลไซเมอร์จำนวนมากถูกทอดทิ้ง และไม่ได้รับการดูแลเท่าที่ควร
ศ.พญ.นันทิกา ทวิชาชาติ ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กรรมการเลขานุการ มูลนิธิโรคอัลไซเมอร์แห่งประเทศไทย กล่าวว่า โรคอัลไซเมอร์เป็นกลุ่มอาการที่เกิดจากความผิดปกติในด้านการทำงานของสมอง จะมีการสูญเสียหน้าที่ของสมองหลายด้านพร้อมๆ กัน แบบค่อยเป็นค่อยไป แต่เกิดขึ้นอย่างถาวร ส่งผลให้มีการเสื่อมของระบบความจำ และการใช้ความคิดด้านต่างๆ
ทั้งนี้ ผู้ป่วยจะสูญเสียความสามารถ ในการแก้ไขปัญหา หรือการควบคุม ตนเอง มีการเปลี่ยนแปลงด้านบุคลิกภาพ พฤติกรรม และส่งผลกระทบต่อการ ทำงาน รวมถึงการดำรงชีวิตประจำวัน ในระยะสุดท้ายของโรคจะสูญเสียความจำทั้งหมด และจะค่อยๆ แย่ลงจนถึงอาการสุดท้าย คือ ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ และเสียชีวิตเพราะอาการแทรกซ้อนที่เกิดขึ้น
ปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุของการเกิดโรคที่แน่ชัด แต่เชื่อว่าสาเหตุส่วนหนึ่งอาจเกิดจากปัจจัยด้านพันธุกรรม รวมถึงปัจจัยอื่นมาเกี่ยวข้องด้วย เช่น อาหาร สิ่งแวดล้อม สารพิษ โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง และการติดเชื้อบางชนิด เป็นต้น
จากการศึกษาในประชากรผู้สูงอายุไทย พบความชุกของโรคอัลไซเมอร์ ร้อยละ 1-2 ในกลุ่มประชากรอายุ 60-69 ปี และพบความชุกเพิ่มขึ้น 2 เท่า ในทุกๆ ช่วงอายุที่เพิ่มขึ้น 5 ปี สำหรับผู้ที่อายุเกิน 65 ปีขึ้นไป โดยพบความชุกของโรคอัลไซเมอร์สูงที่สุดในกลุ่มที่มีอายุ 70-80 ปี ประมาณร้อยละ 12 ทั้งนี้ มีการประมาณการว่าน่าจะมีจำนวนผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์ในประเทศไทยประมาณ 665,287 คน
สำหรับการรักษาโรคอัลไซเมอร์ในขณะนี้ยังไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ โดยยาต่างๆ ที่ใช้รักษาโรคนี้ ช่วยเพียงแค่ควบคุมอาการของโรคเท่านั้น ดังนั้น ผู้ป่วยโรคนี้จึงต้องมีผู้ดูแล ซึ่งถือได้ว่า ผู้ดูแลมีความสำคัญอย่างยิ่งสำหรับผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์ เนื่องจากผู้ป่วยจำนวนมากไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ ผู้ดูแลจึงมีส่วนสำคัญในการดูแลผู้ป่วยให้ได้รับยารักษาอย่างถูกต้อง และต่อเนื่องตามคำแนะนำของแพทย์ โดยการพาผู้ป่วยไปพบแพทย์ตามที่แพทย์นัด และให้ข้อมูลเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงอาการของผู้ป่วยแก่แพทย์ผู้รักษาอย่างดีที่สุด
ส่วนแนวทางการดูแลผู้ป่วยสำหรับผู้ดูแล คือ
1.ผู้ดูแลต้องทำความเข้าใจ และยอมรับกับภาวะสมองเสื่อมของผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์ เนื่องจากผู้ป่วยจะมีปัญหาเรื่องความจำ และการใช้ความคิดด้านต่างๆ
2.ช่วยเหลือผู้ป่วยในการทำกิจวัตรประจำวัน
3.การใช้ยาและพาไปพบแพทย์ เพราะผู้ป่วยบางรายอาจจำเป็นต้องใช้ยาที่ออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท
4.ผู้ดูแลควรระมัดระวังและดูแลสถานที่ บ้านพักอาศัยให้มีความปลอดภัยสำหรับผู้ป่วย เพราะสิ่งที่เกิดขึ้นบ่อยสำหรับผู้ป่วยอัลไซเมอร์ คือ อุบัติเหตุ
5.การดูแลด้านจิตใจและอื่นๆ อาทิ การพาออกนอกบ้านเพื่อทำกิจกรรม หรือการเข้ากลุ่มกับผู้สูงอายุด้วยกัน หากผู้ป่วยอยู่ในช่วงระยะเริ่มต้นที่ความจำไม่บกพร่องมาก ควรหากิจกรรมฝึกความจำให้กับผู้ป่วย เพื่อช่วยชะลออาการของภาวะสมองเสื่อม
6.นอกจากการดูแลผู้ป่วยแล้ว ตัวผู้ดูแลเองก็ควรจะดูแลร่างกายและจิตใจของตนเองด้วย เพราะการดูแลผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์ตลอดเวลา อาจก่อให้เกิดความเครียด หรือปัญหาด้านอารมณ์